Orzeczenie Sądu Najwyższego w sprawie kredytów frankowych
Dnia 25 kwietnia 2024 roku, Sąd Najwyższy w pełnym składzie Izby Cywilnej wydał przełomową uchwałę (III CZP 25/22) dotyczącą kredytów frankowych. Uchwała ta ma na celu wyjaśnienie i uporządkowanie wielu kwestii, które do tej pory były przedmiotem rozbieżnych orzeczeń sądów. O jej przełomowym charakterze mozna jednak mówić w zakresie w jakim SN wskazał na początek biegu przedawnienia roszczeń banku względem kredytobiorców.
Kluczowe Postanowienia Uchwały
-
Niedozwolone Klauzule Umowne: Sąd Najwyższy orzekł, że jeżeli w umowie kredytu indeksowanego lub denominowanego znajdują się postanowienia dotyczące sposobu ustalania kursu waluty obcej, które są niedozwolone, to takie postanowienia nie wiążą stron. Co ważne, nie można ich zastąpić innymi regulacjami wynikającymi z przepisów prawa lub zwyczajów.
-
Brak Wiążącego Kursu Waluty: W sytuacji, gdy nie można ustalić wiążącego kursu waluty obcej w umowie kredytu indeksowanego lub denominowanego, cała umowa traci moc wiążącą. Oznacza to, że sąd nie powinien szukać alternatywnych rozwiązań, co czasami miało miejsce wcześniej.
-
Zwrot Nienależnych Świadczeń: Jeżeli umowa kredytu przestaje wiązać z powodu niedozwolonych klauzul, a bank wypłacił kredytobiorcy całość lub część kredytu, zaś kredytobiorca dokonywał spłat, powstają osobne roszczenia o zwrot nienależnych świadczeń dla obu stron. Oznacza to, że zarówno bank, jak i kredytobiorca mają prawo domagać się zwrotu wpłaconych kwot.
-
Przedawnienie Roszczeń: Najważniejszym aspektem uchwały jest kwestia przedawnienia roszczeń. Sąd Najwyższy stwierdził, że jeżeli umowa kredytu przestaje wiązać z powodu niedozwolonych klauzul, bieg przedawnienia roszczenia banku o zwrot wypłaconych kwot zaczyna się od dnia, w którym kredytobiorca oficjalnie zakwestionował obowiązywanie postanowień umowy. Oznacza to, że przedawnienie nie biegnie od momentu zawarcia umowy ani wypłaty kredytu. Nie biegnie też od chwili złożenia przez kredytobiorcę oświadczenia w procesie frankowym o świadmości skutków prawnych ewentualnego uznania umowy za nieważną (ten moment był mocno akcentowany w wielu orzeczeniach do tej pory).
-
Brak Prawa do Odsetek: Jeżeli umowa kredytu jest niewiążąca z powodu niedozwolonych klauzul, żadna ze stron nie ma prawa żądać odsetek ani innego wynagrodzenia za korzystanie z środków pieniężnych od momentu spełnienia nienależnego świadczenia do chwili, gdy świadczenie powinno zostać zwrócone.
Podsumowanie
Podsumowując uchwałę Sądu Najwyższego z 25 kwietnia 2024 roku, warto podkreślić, że jest to kolejna decyzja sprzyjająca konsumentom, która wpisuje się w pozytywne dla słabszej strony umowy podejście przyjęte również przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Uchwała ta, jako zasada prawna, może znacząco wpłynąć na dalszy rozwój spraw dotyczących kredytów frankowych, przesuwając szalę na korzyść kredytobiorców. Dzięki temu, kredytobiorcy zyskują lepszą ochronę i większe szanse na pomyślne rozstrzygnięcie swoich sporów z bankami. Najbardziej doniosłym i praktycznym wsparciem uchwała ta może okazać się w zakresie walki frankowiczów z żądaniami banków o zwrot udostępnionej kwoty kredytów. Uchwała ta, bowiem znacząco zwiększa szanse na wygranie procesu z pozwu banku o zwrot udostępnionego kapitału kredytu.
