Czy już powinna ruszać lawina pozwów przeciwko bankom dotycząca braku przejrzystości kredytowych umów złotowych o zmiennym oprocentowaniu opartym nastawce WIBOR? Na to pytanie trudno jednoznacznie odpowiadać. My zbieramy argumenty, obserwujemy orzecznictwo i trzymamy ręke na pulsie. Pierwsze sprawy z WIBOR – em w tle mamy już w toku. Przyjmujemy kolejne takie sprawy do obsługi. W tym artykule natomiast opisujemy kolejne argumenty świadczące o tym, że temat jest rozwojowy.


GPW Benchmark – nieprawidłowości w ustalaniu stawki WIBOR


W lutym 2023 roku spółka GPW Benchmark SA opublikowała dokument „Informacja o wpływie korekty błędów na wartości Stawek Referencyjnych WIBID i WIBOR Ujawnienie Nadzwyczajne”. Dokument jasno pokazuje, że w toku ustalania stawek referencyjnych dochodziło do błędów w kwotowaniach. Innymi słowy, że ustalanie wysokości stawki WIBOR, bywało niezgodne z ustaloną procedurą, oraz, że w konsekwencji wysokość stawki WIBOR mogła potencjalnie zależeć od czynników innych niż tylko deklarowane rzeczywiste oprocentowanie transakcji na rynku międzybankowym.


TSUE – o stawkach referencyjnych w umowach zmiennego oprocentowania.


W dniu 13 lipca 2023 roku, w sprawie pod sygn. akt C-265/22 TSUE wydał wyrok w którym rozważana była prawidłowość i kompletność przekazanych kredytobiorcy informacji w zakresie zmiennego oprocentowania. TSUE wskazał między innymi, że (punkt 51 uzasadnienia wyroku): „Co się tyczy w pierwszej kolejności wymogu przejrzystości warunków umownych, wynikającego z art. 4 ust. 2 i art. 5 dyrektywy 93/13, należy przypomnieć, że poinformowanie przed zawarciem umowy o warunkach umownych i skutkach tego zawarcia ma dla konsumenta fundamentalne znaczenie. To w szczególności na podstawie tych informacji konsument podejmuje decyzję, czy zamierza związać się warunkami umownymi sformułowanymi uprzednio przez przedsiębiorcę (zob. podobnie wyrok z dnia 20 września 2017 r., Andriciuc i in., C 186/16, EU:C:2017:703, pkt 48 i przytoczone tam orzecznictwo).”, oraz, że (punkt 58 uzasadnienia wyroku): "Do sądu odsyłającego należy upewnienie się, że dostarczone w ten sposób informacje są wystarczające, aby umożliwić przeciętnemu konsumentowi, właściwie poinformowanemu oraz dostatecznie uważnemu i rozsądnemu, skuteczne zapoznanie się ze sposobem obliczania wskaźnika referencyjnego, o którym mowa w spornym warunku umownym.", oraz, że (punkt 60 uzasadnienia wyroku): "Dla oceny sądu odsyłającego istotna jest również okoliczność, że informacje te, mimo że zostały opublikowane w Boletín Oficial del Estado, znajdują się w preambule okólnika 5/1994, a nie w okólniku określającym umowny wskaźnik referencyjny, do którego odsyłał sporny warunek, a mianowicie okólniku 8/1990. Do sądu tego należy w szczególności zbadanie, czy uzyskanie wspomnianych informacji wymagało podjęcia działań, których – jako że wchodzą w zakres badań prawnych – nie można było racjonalnie oczekiwać od przeciętnego konsumenta."


WIBOR – czy zostałeś prawidłowo poinformowany?


A zatem, w każdym przypadku, gdy mamy do czynienia z umową kredytu ze zmiennym oprocentowaniem opartym na WIBOR, bank powinien przy zawieraniu umowy kredytu przedstawiać konsumentowi kompletne informacje dotyczące zasad zmienności, powinien w tym także odsyłać do konkretnych regulacji ustanowionych na potrzeby ustalania stawki referencyjnej. Bank w szczególności nie powinien ograniczać swojej aktywności wyłącznie do zastosowania stawki WIBOR w tekście umowy, licząc na to, że konsument do wszelkich regulacji będzie mógł sam sięgnąć jeśli wykaże odpowiednią determinację. Konsument nie musi samodzielnie w tym zakresie prowadzić dociekań prawnych i poszukiwać odpowiedzi na pytanie: "jakie są zasady zmienności oprocentowania mojego kredytu". Zasady te powinny być mu wyłożone szczegółowo przez bank w momencie zawierania umowy. Wszelkie braki w tym zakresie muszą być rozważane w kategoriach niespełnienia wymogów bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa bankowego ustanawiających typ umowy kredytu bankowego, jako odrębnej umowy nazwane (zwłaszcza art. 76 prawa bankowegoj. A zatem takie braki mogą być rozważane jako przesłanka nieważności umowy kredytu.

 

Czy zatem warto działać?


Obie powyższe okoliczności: publikacja GPW Benchmark SA z lutego 2023 oraz wyrok TSUE z lipca 2023 roku, to kolejne argumenty za tym, żeby przyjrzeć się swojej umowie kredytu złotowego. Są podstawy do tego, żeby skarżyć kredyty, w których zmienne oprocentowanie opartej jest o stawkę WIBOR, to znaczy, żeby wyciągnąć właściwe konsekwencje z tego, że banki nie podchodziły rzetelnie do zawierania takich umów na niekorzyść kredytobiorców. Podkreślić trzeba jednocześnie, że kredytobiorcy, którzy przestali płacić swój kredyt, którym bank wypowiedział umowę kredytu, nie mają w ogóle nad czym się zastanawiać. W ich przypadku trzeba działać, i trzeba kwestię WIBORU wykorzystać na ich korzyść.